Psycholog? Psychiatra? A może jedno i drugie? Poszukiwanie pomocy u specjalisty może wydawać się skomplikowane, szczególnie, jeśli specjalistów z danej dziedziny jest wielu.
Jaka jest różnica między lekarzem psychiatrą a psychologiem?
Powszechne jest zamienne stosowanie obydwu tych pojęć. Prawda jest jednak taka, że zawody te różnią się dosyć znacząco od siebie, choć osoby tej profesji ściśle ze sobą współpracują. Lekarz psychiatra jest absolwentem kierunku lekarskiego uniwersytetu medycznego, natomiast psycholog- psychologii uczelni wyższej. Rolą lekarza psychiatry jest postawienie rozpoznania choroby psychicznej, wdrażanie odpowiedniego leczenia (farmakologicznego, psychologicznego i innych) oraz monitorowanie stanu pacjenta. Z kolei zadaniem psychologa jest przede wszystkim prowadzenie leczenia psychologicznego, choć także może stawiać rozpoznania. Psycholodzy mogą pracować w różnych nurtach terapeutycznych, z reguły każdy z nich specjalizuje się w jednym konkretnym. Rodzaj terapii dobiera się indywidualnie w zależności od rozpoznania, stanu pacjenta, jego preferencji.
Jak wygląda pierwsza wizyta u lekarza psychiatry?
Zjawiskiem normalnym jest obawa przed wizytą u lekarza psychiatry. Jest to wynik wielu stereotypów, traktowania osób chorych psychicznie jako pewnego rodzaju margines społeczny, ale też zwyczajnym brakiem informacji na temat tego, jak to wszystko tak naprawdę wygląda.
Pierwsze wizyty mają na celu przede wszystkim określenie, czy faktycznie dana osoba ujawnia zaburzenia psychiczne oraz ewentualne postawienie rozpoznania. Służy to wdrożeniu odpowiedniego postępowania wobec danej osoby. Często wymagana jest hospitalizacja celem dłuższej obserwacji i ewentualnego wdrożenia leczenia, monitorowania tego leczenia. Praca lekarza psychiatry bazuje w dużej mierze na badaniu psychiatrycznym. Elementami tego badania są wywiad oraz określenie stanu psychicznego. Podczas wywiadu stawiane są pytania odnośnie obecnych dolegliwości, ich początków, dzieciństwa, rodziny, w tym, czy wśród bliskich jest osoba chora psychicznie czy przejawiająca zaburzenia psychiczne, szkoły, relacji z rówieśnikami, rodziną, innymi ludźmi. W trakcie wywiadu lekarz psychiatra zwraca uwagę na postawę, reakcje, stan psychiczny, które są także istotne przy postawieniu rozpoznania. Badanie psychiatryczne jest również poszerzane o wywiady środowiskowe, przede wszystkim od najbliższej rodziny, opiekunów czy wychowawców szkolnych. W przypadku dzieci poniżej 16 r.ż. wymagana jest zgoda rodziców na przeprowadzenie badania. Z chwilą uzyskania 16 r.ż., lekarz psychiatra musi uzyskać zgodę także od dziecka. W sytuacji konfliktu, gdy jedna ze stron wyraża zgodę, a druga nie, należy zwrócić się do sądu opiekuńczego celem podjęcia decyzji.
Po co psychiatra? Nie wystarczy psycholog?
W przypadku niektórych zaburzeń psychicznych farmakoterapia może być konieczna, w celu przywrócenia pacjentowi możliwości prawidłowego funkcjonowania. W innych przypadkach włączenie leczenia psychiatrycznego pomóc może na przykład w osiągnięciu lepszych efektów psychoterapii, w której dana osoba uczestniczy. Leczenie przy pomocy leków w psychiatrii nie różni się znacząco od leczenia w przypadku innych chorób somatycznych i kiedy prowadzone jest przez lekarza specjalistę, nie powinno mieć negatywnego wpływu na osobę przyjmującą leki – może za to ulżyć pacjentowi i wspomóc go w procesie wracania do zdrowia. Z drugiej strony są oczywiście sytuacje, w których pomoc psychiatry nie jest konieczna i w zupełności wystarczy pomoc psychologa czy psychoterapeuty. Leczenie jest procesem bardzo indywidualnym, możliwie jak najbardziej dostosowanym do poszczególnych pacjentów, z uwzględnieniem bardzo wielu czynników, które na ostateczny wygląd tego leczenia wpływają.
Izabela Dymerska, psychiatra